Gemeentelijke riolering & infiltratie
Riolering is een stelsel van buizen, gemalen en straatkolken (putten) dat afvalwater en regen opvangt en afvoert. Via de riolering gaat het vuile water naar de afvalwaterzuivering (AWZI). Die zuivert het water en voert het vervolgens af naar de Nieuwe Maas. Al het water dat wij in huis gebruiken, bijvoorbeeld om te douchen, af te wassen en het toilet door te spoelen, komt in het riool terecht. Ook vervuild water van industriële processen wordt op het riool geloosd, vaak na voorzuivering. Dit vervuilde water mag niet direct worden geloosd op het oppervlaktewater (singels, rivieren) omdat dit schadelijk kan zijn voor het milieu, mens en dier. Dit water moet via de riolering worden afgevoerd naar de AWZI. Het hemelwater (regen) komt via straatkolken meestal ook in het riool terecht en wordt dan samen met het afvalwater afgevoerd naar de AWZI. Dat is eigenlijk niet nodig want dit water is schoon en daarom dus geen duurzame manier van waterbeheer.
Hoe werkt riolering?
Hoe riolering precies werkt is afhankelijk van het type riolering. De meest voorkomende typen zijn de gemengde en de (verbeterd) gescheiden riolering.
Gemengde riolering
De riolering in Rotterdam bestaat voor het overgrote deel uit dit type. In de Agniesebuurt is dit ook nog het geval. Hierbij worden hemel- en afvalwater opgevangen in één rioolbuis. Via deze buis wordt het gemengde water afgevoerd naar de afvalwaterzuivering. Door de enorme uitbreiding van verharde oppervlaktes worden bestaande gemengde riolen steeds meer belast met regenwater, terwijl de bodem juist steeds droger wordt. Daarbij komt dat het klimaat verandert, waardoor wolkbreuken veel vaker voorkomen. Het gemengde riool kan deze enorme hoeveelheden water niet verwerken en kan overbelast raken. Hierdoor kan er, via putten en zogenaamde overstorten, verdund rioolwater op straat of in singels terechtkomen of teruglopen in je woning. Een manier om dit probleem te voorkomen is het aanleggen van een (verbeterd) gescheiden riolering.
Gemengde riolering bij hevige regenbuien
Om te voorkomen dat het rioolwater bij hevige regenval via de straatkolken op straat komt te staan, wordt het water via de zogenaamde ‘overstorten’ geloosd op het oppervlaktewater (sloten of singels). Na een overstort wordt het oppervlaktewater zo snel mogelijk met vers oppervlaktewater ‘doorgespoeld’ om stank en vissterfte te voorkomen. Bij een (verbeterd) gescheiden rioolstelsel zijn deze overstorten overbodig en zal alleen het schonere regenwater op het oppervlaktewater geloosd worden.
Gescheiden riolering
Bij dit type riolering worden de twee waterstromen gescheiden van elkaar ingezameld en afgevoerd: het afvalwater wordt in een andere buis afgevoerd dan het relatief schone hemelwater. Het afvalwater gaat naar de AWZI en het hemelwater wordt direct afgevoerd naar het oppervlaktewater. Let wel op; bij gescheiden riolering is het geen goed idee om auto’s op straat te wassen. Olie- en zeepresten kunnen zo namelijk via de straatkolken en de hemelwaterbuizen rechtstreeks in het oppervlaktewater terechtkomen. Dit is één manier van ‘afkoppelen’.
Verbeterd gescheiden riolering
Net als bij gescheiden riolering worden bij dit type riolering de twee waterstromen apart ingezameld, alleen nu met een koppeling tussen het schone stelsel en afvalwaterstelsel. Zo wordt bij een regenbui de eerste stroom aan regenwater (first flush) ook naar de afvalwaterzuivering afgevoerd, om het vuil afkomstig van wegdekken (denk aan bladeren) af te vangen en niet op de singel te lozen. De first flush is namelijk vervuild met alles wat op straat ligt (olie, fijnstof, hondenpoep, zeepsop etc). Dit is ook een vorm van ‘afkoppelen’.
Hemelwater infiltreren
De meest duurzame oplossing is om, regenwater op te vangen en vervolgens daar te houden waar het valt. Er wordt geprobeerd het regenwater zoveel mogelijk daar in de bodem laten wegzakken waar de regendruppel valt (dit noemen we infiltratie). Dat kan via groenvakken, infiltratiekratten onder de oppervlakte, via zandpakketten, grind etc. Infiltratie is niet overal mogelijk. De omstandigheden in een gebied (diepte grondwater, drooglegging, doorlaatbaarheid grondlaag) bepalen of en hoe het regenwater geïnfiltreerd kan worden. Dit is een derde vorm van ‘afkoppelen’.
Meer weten?
Bij de kennissessie op 24 maart 2018 zijn twee presentaties gegeven over het watersysteem in Rotterdam en in de Agniesebuurt. Deze presentaties vindt u bij downloads. De filmpjes op ons YouTube-kanaal.